Opera Nova jest instytucją kultury Województwa Kujawsko-Pomorskiego współprowadzoną przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. To największa i należąca do najważniejszych instytucja artystyczna regionu Kujaw i Pomorza.

Historia Opery rozpoczęła się od Studia Operowego i pierwszych przedstawień: „Flis" i „Verbum nobile" Moniuszki z 21 września 1956 r. oraz „Wesela w Ojcowie" Kurpińskiego. Nasza instytucja niemal natychmiast zyskała opinię miejsca, gdzie można kształcić swój głos i zdobywać doświadczenia artystyczne. Tu odnosiły pierwsze sukcesy uznane później primadonny polskiej sceny operowej: Barbara Zagórzanka, Bożena Betley-Sieradzka, Bożena Kinasz-Mikołajczak, Lidia Skowron, Monika Olkisz-Chabros oraz wybitni śpiewacy: Florian Skulski, Józef Stępień, Bronisław Pekowski, Józef Przestrzelski.

Długoletnie starania władz, artystów i społeczności lokalnej doprowadziły do powstania jednego z najnowocześniej wyposażonych teatrów operowych. Dziś Opera Nova w Bydgoszczy to imponujący obiekt, którego kamienne kręgi malowniczo położone w zakolu Brdy, w bezpośrednim sąsiedztwie Starego Miasta, stały się jednym z symboli miasta. 

Ambicją teatru jest pozyskiwanie znakomitych realizatorów i zapewne z tego właśnie powodu kolejne premiery na scenie przyjmowane są z wielkim uznaniem. Zaproszenie do realizacji spektakli w Operze Nova przyjmowali (często kilkakrotnie) tak wybitni twórcy, jak: Maciej Prus, Ryszard Peryt, Krzysztof Nazar, Laco Adamik, Jorma Elo, Paul Chalmer, a z młodszego pokolenia: Natalia Babińska, Robert Bondara, Tomasz Konina, Jacek Tyski, Jacek Przybyłowicz. 

Przedsięwzięciem, które szczególnie rozsławiło muzyczną Bydgoszcz, jest stworzony w 1994 r. BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY. Na uwagę zasługują także nagrania: Manru Paderewskiego - opera nagrodzona prestiżową nagrodą paryskiej l”Accademie du Disque Lyrique „L'Orphée d’Or", Rusałka wydana z okazji 60. sezonu artystycznego bydgoskiej Opery (2016/2017), Halka oraz Zniewolony umysł.